Bursa'da, akıbeti belirsizliğe sürüklenen 2040 Çevre Düzeni Planı'na katkı sunmak amacıyla yaklaşık 2 yıl önce Bursa Ticaret ve Sanayi Odası İnşaat Konseyi, akademik odalar ve sivil toplum kuruluşları tarafından hazırlanıp kamuoyu ile paylaşılan 'Kentsel Dönüşüm İlkeleri Raporu'ndan yer alan bazı önerilere daha önce bu sütunlarda yer vermiştik.

Kentsel dönüşümün finansmanına ilişkin raporda bulunan önemli tespitleri ise ayrıca ele alacağımızı ifade etmiştik.

En azından yaşadığımız son deprem felaketinden ders almalı, Bursa'yı kaderine terk eden mevcuda teslimiyet zihniyetinden uzlaşmalıyız.

Günü kurtarmaya yönelik popülist politikaların kenti felakete sürüklediğini artık anlamalıyız.

Sadece vatandaşa yüklenerek, suçu hep geçmişe atarak kolaycılığa kaçamayız.

Şimdi, 'Kentsel Dönüşüm İlkeleri Raporu'nda yer alan finansman bağlamındaki somut çözüm önerilerinden bazılarını aynen aktaracağız:

"Özellikle yoğunluğun fazla olduğu bölgelerde nitelikli bir dönüşüm gerçekleştirebilmek için rezerv yapı alanlarının oluşturulması ve nüfusun bir kısmının gönüllü olarak bu bölgelere transfer edilmesi sağlanmalıdır.

Öncelikle uygun ve potansiyeli olan Hazine arazileri rezerv yapı alanı olarak değerlendirilmelidir.

Yapılaşmış bölgelere yakın kamu arazilerinin (kentin ihtiyaç duyduğu büyük açık alanları yok etmeden, bölgesel donatı alanı ihtiyacı yeterliyse) yeni yoğunluk oluşturulması, gelir elde etmek amacıyla kullanılmasından ziyade rezerv alan olarak kullanılması sağlanmalıdır.

Kent içinde kalmış dağınık ve küçük ölçekli sanayi yapıları ve atölyeler planlanan veya planlanacak organize ticaret ve sanayi bölgelerine taşınmalıdır. Boşaltılan bu alanlar rezerv alan olarak değerlendirilebilir.

Oluşan yeni organize sanayi ve ticaret bölgelerinin çeperlerinde kent içi ulaşım yükünü de hafifletecek şekilde yeni uydu kentler oluşturulmalıdır.

Kent merkezlerinde kentsel dönüşüm yapılacak alanlarda, yerinde kalmak isteyen hak sahiplerine daha küçük metrekareli konut önerilmeli, mevcut büyüklüğünde konut isteyenlere değeri üzerinden yapılacak hesaplamalarla rezerv yapı bölgelerinden alternatifler sunulmalıdır.

Yeni yapılacak imar planlarında, arsa sahiplerini hak kaybına uğratmadan kentsel dönüşümde rezerv alanı olarak kullanılacak imar adaları oluşturulmalı, bunun için gerekli yasal düzenlemeler yapılmalıdır. Ayrılan bu rezerv alanlarının süreç içinde amacı dışında kullanılmasının önüne geçecek tedbirler alınmalıdır.

Kentsel dönüşüm alanında tüm altyapı olanaklarını iyileştirmek için Büyükşehir Belediyesi koordinatörlüğünde yatırımcı ve kamu kurumları arasındaki iş birliği sağlanmalıdır.

Yetki alan belediyelerde büyük çaplı dönüşümlerde istenilen bütçenin en az %5'ini dönüşüm projelerine harcaması ile ilgili süreç takip edilmeli ve buna uymayan yerel yönetimlere merkezi hükümetçe destek verilmemelidir.

Belediyelerin Kentsel Dönüşüm Müdürlüklerinde harita mühendisi, şehir plancısı, mimar, inşaat mühendisi, sanat tarihçisi, restoratör, harita teknisyeni, sosyolog, gayrimenkul değerleme uzmanı (ihtiyaca göre hizmet alımı şeklinde olabilir) bulunmalı ve bu müdürlüklerin yönetimi imar planı, imar uygulaması, mimari proje ve gayrimenkul hukuku ile donanımlı kişilerle desteklenmelidir.

Kentsel dönüşüm alanında ilk önce mülkiyet analizi yapılmalı ve imar planına esas imar parseli miktarı tespit edilmelidir.

Kentsel dönüşüm alanında bulunan parseller ve üzerindeki yapılar tespit edilerek gayrimenkul değerlemesi yapılmalıdır.

Kentsel dönüşüme girecek alanın İmar Uygulaması onaylanmadan, söz konusu adalarda avan mimari projeler oluşturulmalı ve oluşturulan mimari projelerin de değerlendirilmesi yapılmalıdır.

Kentsel dönüşüm alanında bulunan mimari projedeki satılabilir alanlar analiz edilerek, ne kadarının finansman için ayrılacağı, ne kadarının hak sahiplerine verileceğinin tespiti sonrası her hak sahibi için hak ettikleri metrekareler belirlenerek uzlaşma görüşmeleri için hazırlıklar yapılmalıdır. Uzlaşmalar yerel yönetimlerce yapılmalıdır. Görüşmeler tamamlanmadan imar uygulaması onaylanmamalıdır.

Süreçlerin şeffaf ilerlemesi esas olmalı ve bu doğrultuda uzlaşma adına yapılan görüşmeler dijital ortamda kaydedilmeli, arşivlenmesi sağlanmalıdır.

Nazım planın brüt yoğunluğu 600 kişi/hektar olan alanlarda; dönüşüm yapılması halinde ihtiyaç duyulan ilave yoğunluk rezerv alanlarda veya uydu kentlerde karşılanmalıdır. Daha düşük yoğunluklu alanlarda kent dokusuyla uyumlu olmak kaydıyla mevzuata uygun yoğunluk artışı 600 kişi/hektara kadar artırılabilir. Bu alanlardaki konut için emsal artışı mevcut emsalin %30'dan fazlasını geçemez.

Nihai hedef öncelikle planlı yapılaşmış bölgelerde mevcut binaların deprem risklerini ortadan kaldırmak için güçlendirme yapılması olmalıdır.

Belediyeler uygulayacakları kentsel dönüşüm projeleri için merkezi bütçeden ilave pay almalı, alacakları bu paylar dönüşüm projesinin alan büyüklüğü ile orantılı olmalıdır.

Çevre cezalarının, harç gelirlerinin %50'sinin, 2B gelirlerinin dönüşüm hesabına aktarılması sağlanmalıdır."

Uzun süredir ifade ediyoruz:

Kentsel dönüşümden tutun trafik, su, hava kirliliği gibi kentin kronikleşmiş tüm sorunlarının çözülmesi için Bursa'nın ortak akılla harmanlanan doğru mekânsal planlamaya acilen ihtiyacı var.

Bakın iki yıl önce dahi kararlı iradeyle harekete geçilebilseydi bugüne kadar ciddi mesafe katedilebilirdi.

Kent yöneticileri adım atmak için yeni bir felaketi beklememeli.